Aan: het college van B&W van de gemeente Eindhoven
Betreft: inzet geld afschaffing afscheidsgratificatie
Eindhoven, 7 juli 2022
Geachte College,
Het Ouderen Appèl – Hart voor Eindhoven heeft kennis genomen van
Het artikel ‘Eindhoven moet geld afscheid ambtenaren jaarlijks inzetten’ van Michel Knapen in Binnenlands Bestuur, 5 juli 2020. Het artikel is als bijlage bij deze vragen opgenomen.
Hier lezen we: ‘De gemeente Eindhoven moet van de rechter het geld dat vrijkomt door afschaffing van de afscheidsgratificatie structureel inzetten.’
Verder lezen we: ‘De gemeente Eindhoven moet het budget dat vrijkomt na het afschaffen van de afscheidsgratificatie structureel inzetten voor het personeelsbeleid – en niet eenmalig zoals het college wilde. Dat heeft het gerechtshof ’s-Hertogenbosch bepaald in een procedure die was aangespannen door twee vakbonden.’
Het betreft hier: ‘een structurele bijdrage van jaarlijks 450.000 euro dient te leveren aan de financiering van de invulling van het Generatiepact en de Maatwerkregeling.’
Dit brengt ons tot de volgende vragen:
- Kunt u becijferen om hoeveel geld het tot en met heden gaat, inclusief rente? Zo nee, waarom niet?
- Hoeveel geld is hier in totaal mee gemoeid, inclusief eventuele rentebedragen, is dat totale bedrag begroot en zo niet waar denkt u het bedrag dan te kunnen halen?
- Gaat u in contact met de vakbonden en/of de OR om bestedingen te vinden voor dit bedrag en waar kunnen we dan concreet aan denken.
- Door wie en hoe wordt uiteindelijk bepaald waar het geld aan wordt uitgegeven?
- Bent u het met het Ouderen Appèl – Hart voor Eindhoven eens dat het personeelsbeleid van de gemeente Eindhoven enerzijds geprofessionaliseerd moet worden en anderzijds meer moet worden afgestemd aan de wensen van generatie Z die nu de arbeidsmarkt betreedt en dus gemoderniseerd moet worden? Zo ja, wat gaat u in de toekomst dan concreet moderniseren? Zo nee, waarom niet?
Zie hiervoor Jos Ahlers en René C.W, Boender, Generatie Z. Ken ze, begrijp ze en inspireer ze voor een beter leven, 2011.
Wij kijken uit naar uw antwoorden.
Met vriendelijke groet,
Niek Rennenberg, raadslid,
Ouderen Appèl – Hart voor Eindhoven
Bijlage:
Eindhoven moet geld afscheid ambtenaren jaarlijks inzetten
De gemeente Eindhoven moet van de rechter het geld dat vrijkomt door afschaffing van de afscheidsgratificatie structureel inzetten.
05 juli 2022
De gemeente Eindhoven moet het budget dat vrijkomt na het afschaffen van de afscheidsgratificatie structureel inzetten voor het personeelsbeleid – en niet eenmalig zoals het college wilde. Dat heeft het gerechtshof ’s-Hertogenbosch bepaald in een procedure die was aangespannen door twee vakbonden.
Versoberen
De gemeente Eindhoven streeft er sinds 2011 naar de arbeidsvoorwaarden van de ambtenaren te versoberen en vereenvoudigen. Afspraken daarover staan in een convenant. Een van de zaken betreft de afschaffing van de afscheidsgratificatie. Het budget dat hierdoor vrijkomt wordt gebruikt voor een ‘duurzaam leeftijdsbewust personeelsbeleid’ – er komt een Eindhovense Zilverpool voor boventalligen, een Generatiepact en een Maatwerkregeling. De afscheidsgratificatie kostte de gemeente in 2015 – het laatste jaar waarin dat werd uitgekeerd – 450.000 euro.
Structureel
Maar er ontstaat discussie met de vakbonden FNV en CNV: die eisen dat dit bedrag structureel ten goede komt aan het personeelsbudget, de gemeente staat op het standpunt dat dit slechts éénmalig hoeft te gebeuren. Daarover procedeerden ze bij het gerechtshof ’s-Hertogenbosch, die daarover eind maart uitspraak deed. De vakbonden verwijzen naar de uitgebreide onderhandelingen die zijn gevoerd tussen de werknemers- en werkgeversdelegatie binnen het georganiseerd overleg.
Het woord ‘jaarlijks’ ontbreekt. Maar het woord ‘eenmalig’ ook
Jaarlijks
In het convenant staat dat het budget van de afscheidsgratificatie 2015 wordt ‘geoormerkt’ en wordt ‘overgeheveld’ naar het volgende jaar. Volgens de vakbonden wordt hiermee bedoeld dat dit budget jaarlijks wordt aangewend voor de arbeidsvoorwaarden. De gemeente Eindhoven voert hiertegen aan dat het woord ‘jaarlijks’ in het convenant ontbreekt omdat het juist de bedoeling was om het budget van gratificatieregeling eenmalig in te leggen in de Maatwerkregeling en het Generatiepact.
Eenmalig
Het hof constateert echter dat ook het woord ‘eenmalig’ in het convenant ontbreekt. Wanneer de gemeente de intentie had om af te spreken dat slechts eenmalig een bijdrage wordt betaald, had de gemeente dat duidelijk in de schriftelijke afspraken met de vakbonden moeten vastleggen, ook omdat andere budgetten voor arbeidsvoorwaarden wel structureel waren. Om die reden mochten de vakbonden erop vertrouwen dat het vrijgekomen afscheidsgratificatiebudget structureel naar de arbeidsvoorwaardenregeling ging.
Geen bezuiniging
De gemeente had daar zelf ook aanleiding toe gegeven nadat op intranet een bericht was geplaatst waarin stond dat het afschaffen van de afscheidsgratificatie – bedoeld voor medewerkers bij volledig ontslag wegens arbeidsongeschiktheid of ouderdomspensioen – geen bezuinigingsmaatregel is: ‘De werkgever wil dit vrijgekomen budget inzetten ten behoeve van boventallige (60+) medewerkers om hen aan het werk te houden.’ Iets dergelijks schreef het college ook aan een brief aan de gemeenteraad. De gemeente voert nog aan dat in andere gemeenten waar de gratificatieregeling ook is afgeschaft, is gekozen voor een afbouwperiode zonder structurele bijdragen. Maar de afspraken die elders zijn gemaakt zijn volgens het hof niet relevant voor de uitleg van de afspraken die aan de orde zijn in deze procedure en zoals die tussen partijen zijn gemaakt.
Moeilijk doen
Kortom, naar het oordeel van het hof mochten de vakbonden de afspraken zo opvatten dat de gemeente door het wegvallen van de afscheidsgratificatie een structurele bijdrage van jaarlijks 450.000 euro dient te leveren aan de financiering van de invulling van het Generatiepact en de Maatwerkregeling. Volgens Pieter Bots, senior juridisch adviseur bij CNV Connectief, was de gemeente Eindhoven ‘de enige werkgever die zo moeilijk deed’. ‘Dit heeft een enorme geschiedenis. Het begon rond 2014 toen een grote reorganisatie was aangekondigd. De gemeente had enorme tekorten, met name omdat er veel extern personeel werd ingehuurd. De gemeente wilde tekorten oplossen door onder andere geen kerstpakketten meer te versturen. De kwestie van de afscheidsgratificatie speelde overigens alleen in Eindhoven.’
Michel Knapen Michel Knapen is juridisch journalist. Sinds 1999 werkt hij als juridisch journalist voor Knapen & Pen Juridische Journalistiek, vanaf 2007 gecombineerd met een functie als juridisch uitgever bij Celsus juridische uitgeverij. Verder is hij sinds 1 juli 2015 als partner verbonden aan LLM juridische communicatie.
Antwoord van burgemeester en wethouders
- Kunt u becijferen om hoeveel geld het tot en met heden gaat, inclusief rente?
Zo nee, waarom niet?
Uit het artikel valt op te maken dat de afscheidsgratificatie in het jaar 2015 voor het laatst zou zijn uitgekeerd. Dat is echter niet correct, aangezien in het jaar 2016 voor het laatst afscheidsgratificaties zijn verstrekt. In 2017 is het bedrag van € 450.000,- eenmalig besteed ten behoeve van de financiering van het Generatiepact en de Maatwerkregeling. De gerechtelijke uitspraak heeft derhalve betrekking op de periode vanaf 2018 voor een jaarlijks vast bedrag van € 450.000,-. In totaal gaat het in de jaren 2018-2021 om € 1,8 miljoen, waarbij geen rente is toegevoegd (integrale financiering binnen gemeente Eindhoven).
- Hoeveel geld is hier in totaal mee gemoeid, inclusief eventuele rentebedragen, en is dat totale bedrag begroot? Zo niet waar denkt u het bedrag dan te kunnen halen?
Het gaat om een jaarlijks bedrag van € 450.000,- dat niet specifiek begroot en niet geïndexeerd wordt. De middelen worden gevonden binnen de totale personeelsbegroting van in totaal € 202,7 miljoen (begroting 2022).
- Gaat u in contact met de vakbonden en/of de Ondernemingsraad om bestedingen te vinden voor dit bedrag en waar kunnen we dan concreet aan denken?
De middelen over 2018 – 2022 zijn c.q. worden benut voor financiering van in 2016 afgesloten individuele maatwerkregelingen en het tijdelijke generatiepact, waarvan de laatste bestedingen in 2022 zijn.
Op basis van de gerechtelijke uitspraak zal de werkgever derhalve binnen het Lokaal Overleg met vakbonden (het LO) tot overeenstemming dienen te komen over de besteding van het geld van de afscheidsgratificatie vanaf 2023.
De eerste verkennende gesprekken, waar ook een delegatie van de Ondernemingsraad aan deelneemt, zijn recent gestart. Daardoor is het nog niet mogelijk om een beeld te geven van de concrete invulling.
- Door wie en hoe wordt uiteindelijk bepaald waar het geld aan wordt uitgegeven?
In het LO zal overeenstemming over besteding bereikt dienen te worden. Het LO bestaat uit vertegenwoordigers van de vakbonden FNV, CNF en CMHF en een vertegenwoordiger van werkgeverszijde, te weten de gemeentesecretaris. Indien een concreet onderwerp valt binnen de reikwijdte van de WOR zal op dat punt eveneens instemming van de Ondernemingsraad verkregen moeten worden.
- Bent u het met het Ouderen Appèl – Hart voor Eindhoven eens dat het personeelsbeleid van de gemeente Eindhoven enerzijds geprofessionaliseerd moet worden en anderzijds meer moet worden afgestemd aan de wensen van generatie Z die nu de arbeidsmarkt betreedt en dus gemoderniseerd moet worden? Zo ja, wat gaat u in de toekomst dan concreet moderniseren? Zo nee, waarom niet?
Het actualiseren van het personeelsbeleid is een continue proces, waaraan de werkgever altijd blijft werken om een aantrekkelijke werkgever te zijn. De gesprekken binnen het LO over de bijdrage die deze middelen aan de modernisering van het personeelsbeleid gaan leveren, zullen zich uitstrekken over het volledige personeelsbestand, waarvan ook de generatie Z deel uitmaakt. Aangezien het LO en de OR een doorsnee vormen van het volledige personeelsbestand en dat ook volledig vertegenwoordigen, bestaat het vertrouwen dat ook de belangen van iedere generatie in afdoende mate behartigd zullen worden.
Eindhoven, 15 juli 2022